سیستم مدیریت محتوا (Content Management System ) که به اختصار به آن CMS می گویند برای موفقیت هر وبسایت یا و اینترانت ضروری است، که البته هنوز بسیاری از شرکت ها و سازمان ها با این تکنولوژی آشنایی ندارند.
قابلیت های CMS ها طیف وسیعی دارد.اکثر CMSها شامل انتشارات مبتنی بر وب، مدیریت فرمت، ویرایش تاریخ، جستجو و بازیابی هستند.با این طبیعت و ویژگی هایی که سیستم های مدیریت محتوا دارند می توان هر قسمت از محتواها را به صورت جداگانه مدیریت کرد و ارائه داد.
سیستم مدیریت محتوا نرم افزاری یا مجموعه از برنامه های مرتبط است که برای ایجاد و مدیریت محتوای دیجیتال استفاده می شود.CMS ها برای مدیریت محتوای سازمانی(ECM ) و مدیریت محتوای وب(WCM ) استفاده می شوند.یک ECM توانایی ادغام مدیریت اسناد، مدیریت دارایی دیجیتالی، قابلیت حفظ بایگانی و ایجاد دسترسی برای کاربران مختلف را دارد. WCM کار را برای وبسایت ها راحت تر می کند.WCM ها سیستم های مدیریت محتوایی هستند که برای مدیریت محتوای صفحات وب طراحی شده اند.
همچنین رایج ترین CMSها هم همینWCMها می باشند.محتوای وب شامل متون و متون ها با گرافیک هایی خاص، تصاویر، ویدئو، صوت،نقشه و کدهای وبسایت می باشند.
سیستم های مدیریت محتوا به طور کلی دو قسمت دارند:
برنامه مدیریت محتوا (CMA) که رابط کاربری با استفاده کننده از سیستم مدیریت محتوا می باشد،که حتی اشخاص با کمترین تجربه و علم و بدون نیاز به طراحان سایت می توانند محتوای سایت را اضافه، ویرایش و حذف کنند.
برنامه تحویل محتوا (CDA) این محتوا را گردآوری و کامپایل می کند و سایت را به روز می کند.
به وسیله سیستم مدیریت محتوا می توان چیزهایی مانند اسناد، فیلم ها، تصاویر، شماره تلفن ها و داده های علمی را مدیریت کرد.از این سیستم ها می توان برای مرتب سازی، ذخیره، کنترل، بازنگری و انتشار اسناد استفاده کرد.
ویژگی های عمومی سیستم های مدیریت محتوا
تمامی سیستم های مدیریت محتوا اکثرا ویژگی های زیر را دارند:
URLهای مناسب برای سئو موتورهای جستجو
یکپارچه شدن وبسایت
ماژولار و توسعه پذیر
امکان دسترسی به افراد و گروه های خاص با دسترسی های مختلف
پشتیبانی از انواع قالب های آماده و یا اختصاصی برای تغییر طرح سایت
ثبت تمامی وقایع در وبسایت، به طور متمرکز در سیستم مدیریت محتوا
تاریخچه سیستم های مدیریت محتوا
در اواسط سال ۱۹۹۰ تلاش هایی صورت گرفت جهت اینکه صفحاتHTML به کاربران بهتر نمایش داده شود.در آن زمان فقط وبسایت هایی که در حوزه تجارت الکترونیک فعالیت می کردند وبسایت های پویا داشتند.در اواخر همین سال زبان های برنامه نویسی که برای وب مناسب تر بودند مانند PHP روانه بازار شدند و در همین سال ها بود که مردم تصمیم گرفتند که مدیریت سایت هایشان را خودشان به دست بگیرند؛ برای همین تصمیم به تولید سیستم مدیریت محتوا “Content Managemet System ” گرفتند.این کار به آنها این امکان را می داد تا به طور جذاب تر و راحت تری عکس ها را بارگزاری کنند، متون و داستان ها را در سایت ها قرار دهند و صفحات وب را بسازند.در آن روزها هر کسی برای خود وبسایتش را به روز می کرد.سپس برخی افراد شروع به ساخت و فروش CMS های خود کردند و به وسیله فروش آنها کسب و کار خود را رونق دادند.سیستم مدیریت محتوا در حوالی سالهای ۲۰۰۰ توسط موسسات بزرگی که روزنامه یا مجله را به طور آنلاین ارائه می دادند استفاده می شد. قبل از سال ۲۰۰۰ سیستم مدیریت محتواهای متن بازی مانند Mambo, Drupal و چندتا دیگر شروع به فعالیت کردند.
برای چند سال ابتدایی شروع فعالیت،این سیستم های مدیریت محتوا خیلی کاربردی نبودند اما از سال ۲۰۰۴ به بعد، این سیستم ها آهسته آهسته آغاز به فعالیت های بزرگتری کردند و وبسایت ها از آنها جهت استفاده از اهداف بزرگتر بهره می گرفتند..در واقع اگر بخواهیم تاریخ سیستم های مدیریت محتوا را تقسیم کنیم، سه بخش می شود:
سالهای شخصی سازی؛ به طوری که طراحان و افرادی که با وب آشنا بودند خودشان سیستم های مختص خود را می نوشتند.(۱۹۹۷)
سالهای مالکانه؛در این سالها سیستم های مدیریت محتوا در انحصار افراد و شرکت های خاص قرار داشت و آنها سیستم های مدیریت محتوا را به باقی افراد می فروختند.(۲۰۰۰)
دوره متن باز.از این سال به بعد سیستم های مدیریت محتوا به صورت رایگان و متن باز در اختیار عموم مردم قرار گرفت و آنها می توانستند تغییرات خود را از این طریق روی سایت پیاده سازی کنند.
حال که با سیستم های مدیریت محتوا آشنا شدیم به سراغ معرفی جوملا خواهیم رفت.
جوملا چیست؟
جوملا یکی از گسترده ترین و بهترین سیستم های مدیریت محتواست که موفق به گرفتن جایزه هم شده است می باشد،که به شما این امکان را می دهد تا وبسایتی قدرتمند طراحی کنید.یکی از دلایل ایستادن این سیستم مدیریت محتوا در رتبه های بالا،ساده بودن استفاده هم در مدیریت و هم در نصب جوملا می باشد که از نکات کلیدی آن است که کارایی آن را هم در شرکت های بزرگ و هم برای مصارف شخصی آسان می کند.جوملا یک برنامه متن باز (Open Source ) می باشد که دانلود آن برای همگان آزاد است.
اصلی ترین ویژگی و دارایی جوملا این است که به راحتی امکان ویرایش محتوای سایت را در اختیار کاربران قرار می دهد.جوملا برنامه ای است که با زبان PHP توسعه یافته است و تحت لیسانسGPL فعالیت می کند.سیستم مدیریت محتوا جوملا می تواند بر روی اینترنت و اینترانت فعالیت کند و نیاز به پایگاه داده MySQL و سرور Apache HTTP برای کارکرد خود دارد.
جوملا یک تیم اصلی و هسته مرکزی داشت که جوملا را توسعه می دادند که به آن تیم (Core Team ) گفته می شد.اما امروزه چندین گروه بر روی جوملا و ارتقای دانش آن کار می کنند.هر کدام از این گروه ها بر روی موضوع و بخش خاصی از جوملا تمرکز دارند،که این سبک به گسترش و پیشرفت جوملا بسیار کمک خواهد کرد.حضور تمامی اعضای تیم اصلی در کل گروه ها ممکن نیست به همین دلیل هر گروه یک رهبر دارد که مستقیما با اعضای هسته اصلی تیم جوملا در ارتباط است.