جوملا چیست؟

سیستم مدیریت محتوا (Content Management System ) که به اختصار به آن CMS می گویند برای موفقیت هر وبسایت یا و اینترانت ضروری است، که البته هنوز بسیاری از شرکت ها و سازمان ها با این تکنولوژی آشنایی ندارند.

قابلیت های CMS ها طیف وسیعی دارد.اکثر CMSها شامل انتشارات مبتنی بر وب، مدیریت فرمت، ویرایش تاریخ، جستجو و بازیابی هستند.با این طبیعت و ویژگی هایی که سیستم های مدیریت محتوا دارند می توان هر قسمت از محتواها را به صورت جداگانه مدیریت کرد و ارائه داد.

سیستم مدیریت محتوا نرم افزاری یا مجموعه از برنامه های مرتبط است که برای ایجاد و مدیریت محتوای دیجیتال استفاده می شود.CMS ها برای مدیریت محتوای سازمانی(ECM ) و مدیریت محتوای وب(WCM ) استفاده می شوند.یکECM توانایی ادغام مدیریت اسناد، مدیریت دارایی دیجیتالی، قابلیت حفظ بایگانی و ایجاد دسترسی برای کاربران مختلف را دارد. WCM کار را برای وبسایت ها راحت تر می کند.WCM ها سیستم های مدیریت محتوایی هستند که برای مدیریت محتوای صفحات وب طراحی شده اند.
همچنین رایج ترین CMSها هم همینWCMها می باشند.محتوای وب شامل متون و متون ها با گرافیک هایی خاص، تصاویر، ویدئو، صوت،نقشه و کدهای وبسایت می باشند.
سیستم های مدیریت محتوا به طور کلی دو قسمت دارند:

• برنامه مدیریت محتوا (CMA) که رابط کاربری با استفاده کننده از سیستم مدیریت محتوا می باشد،که حتی اشخاص با کمترین تجربه و علم و بدون نیاز به طراحان سایت می توانند محتوای سایت را اضافه، ویرایش و حذف کنند.
• برنامه تحویل محتوا (CDA) این محتوا را گردآوری و کامپایل می کند و سایت را به روز می کند.

به وسیله سیستم مدیریت محتوا می توان چیزهایی مانند اسناد، فیلم ها، تصاویر، شماره تلفن ها و داده های علمی را مدیریت کرد.از این سیستم ها می توان برای مرتب سازی، ذخیره، کنترل، بازنگری و انتشار اسناد استفاده کرد.

ویژگی های عمومی سیستم های مدیریت محتوا
تمامی سیستم های مدیریت محتوا اکثرا ویژگی های زیر را دارند:

• URLهای مناسب برای سئو موتورهای جستجو
• یکپارچه شدن وبسایت
• ماژولار و توسعه پذیر
• امکان دسترسی به افراد و گروه های خاص با دسترسی های مختلف
• پشتیبانی از انواع قالب های آماده و یا اختصاصی برای تغییر طرح سایت
• ثبت تمامی وقایع در وبسایت، به طور متمرکز در سیستم مدیریت محتوا

تاریخچه سیستم های مدیریت محتوا
در اواسط سال ۱۹۹۰ تلاش هایی صورت گرفت جهت اینکه صفحاتHTML به کاربران بهتر نمایش داده شود.در آن زمان فقط وبسایت هایی که در حوزه تجارت الکترونیک فعالیت می کردند وبسایت های پویا داشتند.در اواخر همین سال  زبان های برنامه نویسی که برای وب مناسب تر بودند مانند PHP روانه بازار شدند و در همین سال ها بود که مردم تصمیم گرفتند که مدیریت سایت هایشان را خودشان به دست بگیرند؛ برای همین تصمیم به تولید سیستم مدیریت محتوا “Content Managemet System ” گرفتند.این کار به آنها این امکان را می داد تا به طور جذاب تر و راحت تری عکس ها را بارگزاری کنند، متون و داستان ها را در سایت ها قرار دهند و صفحات وب را بسازند.در آن روزها هر کسی برای خود وبسایتش را به روز می کرد.سپس برخی افراد شروع به ساخت و فروش CMS های خود کردند و به وسیله فروش آنها کسب و کار خود را رونق دادند.سیستم مدیریت محتوا در حوالی سالهای ۲۰۰۰ توسط موسسات بزرگی که روزنامه یا مجله را به طور آنلاین ارائه می دادند استفاده می شد. قبل از سال ۲۰۰۰ سیستم مدیریت محتواهای متن بازی مانند Mambo, Drupal و چندتا دیگر شروع به فعالیت کردند.
برای چند سال ابتدایی شروع فعالیت،این سیستم های مدیریت محتوا خیلی کاربردی نبودند اما از سال ۲۰۰۴ به بعد، این سیستم ها آهسته آهسته آغاز به فعالیت های بزرگتری کردند و وبسایت ها از آنها جهت استفاده از اهداف بزرگتر بهره می گرفتند..در واقع اگر بخواهیم تاریخ سیستم های مدیریت محتوا را تقسیم کنیم، سه بخش می شود:

• سالهای شخصی سازی؛ به طوری که طراحان و افرادی که با وب آشنا بودند خودشان سیستم های مختص خود را می نوشتند.(۱۹۹۷)
• سالهای مالکانه؛در این سالها سیستم های مدیریت محتوا در انحصار افراد و شرکت های خاص قرار داشت و آنها سیستم های مدیریت محتوا را به باقی افراد می فروختند.(۲۰۰۰)
• دوره متن باز.از این سال به بعد سیستم های مدیریت محتوا به صورت رایگان و متن باز در اختیار عموم مردم قرار گرفت و آنها می توانستند تغییرات خود را از این طریق روی سایت پیاده سازی کنند.

حال که با سیستم های مدیریت محتوا آشنا شدیم به سراغ معرفی جوملا خواهیم رفت.

 جوملا چیست؟
جوملا یکی از گسترده ترین و بهترین سیستم های مدیریت محتواست که موفق به گرفتن جایزه هم شده است می باشد،که به شما این امکان را می دهد تا وبسایتی قدرتمند طراحی کنید.یکی از دلایل ایستادن این سیستم مدیریت محتوا در رتبه های بالا،ساده بودن استفاده هم در مدیریت و هم در نصب جوملا می باشد که از نکات کلیدی آن است که کارایی آن را هم در شرکت های بزرگ و هم برای مصارف شخصی آسان می کند.جوملا یک برنامه متن باز (Open Source) می باشد که دانلود آن برای همگان آزاد است.
اصلی ترین ویژگی و دارایی جوملا این است که به راحتی امکان ویرایش محتوای سایت را در اختیار کاربران قرار می دهد.جوملا برنامه ای است که با زبان PHP توسعه یافته است و تحت لیسانسGPL فعالیت می کند.سیستم مدیریت محتوا جوملا می تواند بر روی اینترنت و اینترانت فعالیت کند و نیاز به پایگاه داده MySQL و سرور Apache HTTP برای کارکرد خود دارد.
جوملا یک تیم اصلی و هسته مرکزی داشت که جوملا را توسعه می دادند که به آن تیم (Core Team ) گفته می شد.اما امروزه چندین گروه بر روی جوملا و ارتقای دانش آن کار می کنند.هر کدام از این گروه ها بر روی موضوع و بخش خاصی از جوملا تمرکز دارند،که این سبک به گسترش و پیشرفت جوملا بسیار کمک خواهد کرد.حضور تمامی اعضای تیم اصلی در کل گروه ها ممکن نیست به همین دلیل هر گروه یک رهبر دارد که مستقیما با اعضای هسته اصلی تیم جوملا در ارتباط است.

جوملا چه پلتفرم هایی را پشتیبانی می کند؟
از آنجا که جوملا بر پایه PHP و MySQL برنامه ریزی شده است می توان آنرا بر روی هر پلتفرم و سروری که PHP وMySQL را پشتیبانی می کند مانند لینوکس و ویندوز نصب کرد.

با نرم افزار جوملا چه کارهایی می توان انجام داد؟
امروزه در سرتاسردنیا برای طراحی و پیاده سازی انواع سایت ها با انواع اندازه ها و مقیاس ها برای اشخاص و ارگان های مختلف از جوملا استفاده می کنند.موارد پایین به شما خواهند گفت که با جوملا چه کارهایی می توان انجام داد.

• تولید انواع وبسایت و پرتال ها
• پیاده سازی بر اینترانت و اکسترانت
• مجلات، روزنامه ها و نشریات آنلاین
• سایت های تجارت الکترونیکی و رزرو های آنلاین
• برنامه ها و سایت های دولتی
• وبسایت های کسب و کارهای کوچک
• وبسایت های غیر انتفاعی و سازمانی
• سایت های مدارس و اماکن مذهبی
• صفحات تحت وب شخصی و خانوادگی

افزونه ها و امکاناتی که توسط جوملا ایجاد می شوند:

• سیستم کنترل موجودی
• ابزار گزارش داده
• کاتالوگ محصولات
• سیستم جامع و متمرکز تجارت الکترونیک
• اسناد پیچیده کسب و کار
• سامانه رزرو کردن
• ابزار ارتباطات

مانند خیلی از نرم افزارهای دیگر جوملا هم یک نقطه قوت اساسی دارد و آن هم اینست که بسیاری از کاربران آن برای جوملا افزونه نوشته اند و به رشد و توسعه آن کمک کرده اند.
محبوبترین و رایج ترین افزونه های جوملا

• VirtueMart
• افزونه Googlemaps
• پشتیبان گیر Akeeba
• Acymailing Starter
• Attchments
• Admin tools
• jQuery Easy
• Modules Anywhere
• Tabs
• Component Creator
• JFBAlbum
• Latestweets
• Asynchronous Google Analytics Plugin
• Custom CSS

افزونه های جوملا به طور کلی به ۵ دسته تقسیم بندی می شوند:

• Components
• Modules
• Templates
• Plugins
• Languages

چرا باید از جوملا استفاده کنیم؟
جوملا در مقابل رقبای خود مزایای زیادی دارد.علاوه بر اینکه Joomla یک سیستم مدیریت محتوا با امکانات کامل است(Full-featured ) ، یادگیری آسان، نصب آسان و سریع و ارزان بودن آن هم می توان به مزایای کلی آن افزود.
جوملا کاملا رایگان است.۱۰۰ درصد رایگان بودن برای طراحان بسیار مناسب و سودآور می باشد و دلیل رایگان بودن آن اینست که پایه های جوملا براساس ساختار داوطلبی و غیر سازمانی تشکیل شده است.
همانطور که گفتیم جوملا یک سیستم مدیریت محتوا متن باز است برای همین تغییرات عجیب و زیادی در زمانی که شما طراحی سایت را آغاز کرده اید رخ نخواهد داد.تمامی بخش های پلتفرم جوملا متن باز است تا طراحان به راحتی بتوانند تمامی قسمت های سایت را بازبینی و حتی براساس خواسته های خود تغییر دهند.جوملا هزاران افزونه، قالب، ماژول و امکانات بسیار دیگری تولید می کند و در اختیار شما قرار می دهد تا به راحتی بتوانید سایت های قدرتمندی طراحی کنید و گسترش دهید.

چه کسانی از جوملا استفاده می کنند؟
جوملا برای طیف گسترده ای از انواع سایت ها با سبک های مختلف مناسب است.به علاوه جوملا بزرگترین پلتفرم نرم افزاری تحت وب برای سازمان های دولتی در سطح دنیاست. این پلتفرم همانطور که در بالا به تعدادی از آنها اشاره کردیم در بخش آموزشی، رسانه ای، شرکت ها، تجارت الکترونیک و حتی سایت های شخصی و وبلاگ ها کاربرد دارد.شرکت طراحی سایت آروین کارن یکی از تخصصاتی که دارد،طراحی سایت به وسیله جوملا می باشد که مشتریان عزیز اگر مایلند سایتی با پلتفرم جوملا داشته باشند می توانند با خیالی آسوده این کار را به این شرکت بسپارند.
یکی از نقاط قوت اصلی جوملا قابلیت ها و راحتی استفاده از آن است.اگر کسی بخواهد به حوزه طراحی وبسایت وارد شود و یا می خواهد به راحتی طراحی سایت را فرا بگیرد، انتخاب جوملا انتخاب بسیار شایسته ای است.شما برای طراحی سایت به وسیله جوملا نیاز به هیچ نوع از علم برنامه نویسی یا توسعه وب برای طراحی آن و سفارشی سازی سایت ندارید.البته نباید فراموش کرد که کد نویسی در جوملا باعث می شود تا سایت شما خاص تر، اصیل تر و منحصر به فرد باشد.

افزونه های جوملا
بالاتر این افزونه ها را نام بردیم،در ادامه قصد داریم به معرفی آنها بپردازیم:
افزونه های جوملا  کارکرد سایت هایی که با آن طراحی شده اند را بالا می برد.در بالا گفتیم که به طور کلی ۵ افزونه داریم.در این قسمت ۳ افزونه دیگر را هم برای شما معرفی خواهیم کرد که گاهی در بعضی از سایت ها این سه افزونه دیگر به چشم می خورد. این ۳ افزونه دیگر عبارتند از: Library, Files, Packages .هر کدام از این افزونه ها کارکردشان در بخش خاصی از سایت است که بیشتر این افزونه ها هم توسط خود جوملا ایجاد می شوند.برخی از آنها رایگان و بسیاری از آنها با پرداخت هزینه ناچیز قابل دانلود می باشند.
–Components : بزرگترین و مهمترین مجموعه از افزونه هاست.آنها دو بخش دارند: بخش سایت و بخش ادمین(مدیر سایت).هر زمان که صفحه ای از جوملا بارگزاری می شود، یک کامپوننت برای تحویل و رندر کردن صفحه اصلی فراخوانی می شود.کامپوننت ها بخش عمده ای از صفحه سایت را تشکیل می دهند.
– Plugins : پلاگین ها افزونه های پیشرفته ای هستند که اصطلاحا کارگزار رویداد ها هستند.در اجرای هر بخش از جوملا، ماژول یا کامپوننت ها امکان دارد که فراخوانی و اجرا شوند.زمانی که رویدادی یا عملی در جوملا اتفاق می افتد، پلاگین هایی که نصب و ثبت شده اند آن عمل را انجام می دهند.تشخیص کامپوننت با پلاگین گاهی اوقات بسیار دشوار است.گاهی اوقات پلاگین های بزرگ و پیشرفته کامپوننت نامیده می شوند.
– Template : تمپلیت که به آن قالب هم می گویند، طراحی کلی و اصلی سایت را توصیف می کند. Templateها سبک و بخش بصری را توصیف می کنند که باید براساس نوع سایت و کسب و کار طراحی شود.
– Moduls : ماژول ها اجزایی استاتیک(ثابت) یا داینامیک(پویا) در قالب ها(Template ) می باشند. در قالب های جوملا موقعیت های مشخصی وجود دارد که تعیین می کند ماژول ها در کجای قالب قرار بگیرند.برای مثال فرم ورود اجزا که یک ماژول محسوب می شود باید در ساید بار قرار بگیرد و طراح این ماژول را در سایدبار قرار می دهد.ماژول های چندگانه را می توان در موقعیت های مختلف قرار داد.طراحان اکثرا ماژول ها را در سایدبارها قرار می دهند.
– Languages : زبان ها افزونه های بسیار ساده ای هستند.این افزونه تنها یک فایل می باشند که باید آن را در سایت بارگزاری کرد.
– Libraries : لایبرری ها معمولا کتابخانه هایی بر اساس php می باشند که کمک می کند تا کامپوننت ها، ماژول ها و پلاگین ها بهتر کار کنند مانندGoogle APIs
– Files : فایل هایی می باشند که در هر قسمت ازسیستم فایل جوملا می توان آنها را نصب کرد.نمونه هایی از این فایل ها را می توان آن دسته از فایل هایی نامید که به توسعه دهندگان این امکان را می دهد تا از افزونه های بیشتری در قالب سایت استفاده کنند، چرا که در استفاده از برخی افزونه ها محدودیت وجود دارد.
– Packages : این بسته ها کار کاربر را بسیار راحت می کند؛پکیج این امکان را به کاربر می دهد تا تمام موارد بالا را به صورت یکجا و همزمان نصب کند.به وسیله پکیج ها می شود به جای چند بار انجام دادن عملیات نصب،یکبار اینکار را انجام دهیم و همچنین برای حذف کردن بازهم با یکبار Uninstallکردن تمامی افزونه های پکیج حذف می شوند.
برای داشتن یک سایت که با جوملا طراحی شده است باید از کجا شروع کرد؟

نام دامنه خود را انتخاب و ثبت کنید.
قبل از انجام دادن هر کاری باید نام دامنه برای سایت خود انتخاب کنید تا وبسایت شما هویت داشته باشد.انتخاب درست نام دامنه یک المان کلیدی برای سایت شما محسوب می شود.اولین تاثیر مثبت و یا منفی که می توانید بر روی بازدیدکنندگان بگذارید همین نام دامنه است؛چرا که نام دامنه باید معرف برند شما باشد.همچنین نام دامنه باید از ۳گانه زیر پیروی کند:

• ساده باشد
• راحت به خاطر سپرده شود
• بهتر است با .Com, .net, .Org به اتمام برسد.

سرویس میزبانی خریداری کنید.
زمانی که می خواهید سرویس میزبانی را خریداری کنید حتما به این ۳ نکته توجه داشته باشید:

• Uptime : سرویسی را انتخاب کنید که همیشه سرورهای آن آپ هستند و کمترین قطعی را دارند.Uptime  هرچه بالاتر باشد بهتر است؛معمولا آن را با درصد محاسبه می کنند.مثلا۹۹/۹۹%
• سرعت بارگزاری صفحات: سرعت سرویسی که میزبان به شما ارائه می دهد چقدر است؟ باعث کندی بارگزاری صفحات ما می شود یا خیر؟ و بهتر است که این سرعت تقریبا ۵۰۰میلی ثانیه باشد.
• پشتیبانی مشتری: کاملا مشخص است.از شرکتی سرویس بگیرید که میزان رضایت مشتریان آن بالا باشد و شرکت مسئولیت پذیرو پاسخگو باشد.

در مورد انتخاب سرویس میزبانی می توانید از شرکت آروین کارن کمک بخواهید و یا از سرویس هایی که خود این شرکت ارائه میدهد با خیالی آسوده استفاده کنید.

نصب جوملا
زمانی که می توان با تنها چند کلیک برنامه ای را نصب کرد چرا باید زحمت نصب برنامه را از راه سخت تر که زمان بیشتری هم می برد طی کنیم؟
نصب سریع
اگر از قبل سرویس میزبانی خوب خریداری کرده باشید، اسم و آیکون جوملا را مستقیما در صفحه پنل کاربری خود خواهید دید و سپس به ترتیب مراحل زیر را انجام می دهید:

• آیکون جوملا را در پنل کاربری خود بیابید و سپس روی آن کلیک کنید.
• نام دامنه خود را انتخاب کنید.
• بر روی دکمه نصب کلیک کنید.

به همین راحتی…
اما اگر آیکون و اسم را نمی بینید و احتمالا سرویس میزبانی شما از این قابلیت بهره نمی برد.

نصب دستی
این کار در ۵مرحله انجام می شود و تقریبا این روش هم آسان است البته نه به راحتی نصب آسان و اتوماتیک گفته شده در بالا.
مرحله اول.ساختن پایگاه داده: پایگاه داده کلکسیونی از تمام اطلاعات سایت می باشد.این اطلاعات در پایگاه داده نگهداری می شوند تا زمانی که فراخوانی شوند.
برای ساخت پایگاه داده Mysql باید در قسمت پنل کاربری به دنبال Mysql Database بگردیم.سپس در آنجا یک پایگاه داده به همراه یک کاربر بسازیم و به سراغ مرحله بعد برویم.
مرحله دوم.با موتور جوملا آغاز کنید:جوملا را دانلود کنید،سپس فایل را که به صورت زیپ شده هم می باشد به راحتی در فولدر root سایت خود از حال زیپ در آورید.
مرحله سوم.سایت خود را نصب کنید:نام دامنه خود را در URL bar وارد کنید،سپس برای شما صفحه ای نمایش داده خواهد شد که در آن باید اطلاعات خودتان را وارد کنید.البته اگر دچار اشتباه شدید جایی برای نگرانی نیست چرا که می توان در پنل ادمین،پس از نصب جوملا این اطلاعات را ویرایش کنید.به مرحله بعدی می رویم.
مرحله چهارم.دکمه نصب را بزنید.بعد از اینکه نصب انجام شد، پنجره ای به شما نمایش داده خواهد شد که در آن گفته می شود فولدری که در root قرار داده اید(مرحله۲) را پاک کنید.دکمه پاک کردن یا همان remove را بزنید.
مرحله پنجم.وارد پنل کاربری خود شوید:حالا می توانید وارد سایت خود شوید و شروع به تغییر دادن و توسعه آن کنید.

جوملا